Kultura Meksika predstavlja mešavinu različitih kulturnih uticaja, počevši od praistorijskog perioda (domoroci Asteci i pleme Maja), a zatim i od kolonijalnog perioda kada su Španci naselili ove prostore u 16. veku, te se knjihova kultura i jezik organski integrisao u ličnu kartu meskičke kulture.
Uz španski uticaj, primetni su uticaji Indijanaca, a kao posledica kolonijalnih osvajanja, afričke i azijske kulture počele su da se primetno provlače kroz meksičku kuhinju, muziku i ples.
Kakvu autentičnu priču Meksiko pokušava da prikaže na filmskoj traci i šta nam film zapravo otkriva o ovoj latinoameričkoj zemlji, saznaćete u nastavku teksta.
Kratak pregled istorije meksičkog filma
Naša trenutna destinacija je država u Severnoj Americi, koja se na severu graniči sa SAD-om, a okružena je i istoimenim, prepoznatljivim zalivom. Hajde da zajedno vidimo gde će nas put u Meksiko kroz istoriju filma odvesti.
Istorija meksičkog filma svoje tragove je počela da ostavlja krajem 19. veka i početkom 20. veka. Nekoliko entuzijastičnih pojedinaca je beležilo burne istorijske događaje, politička previranja i serije građanskih ratova u Meksiku, koji su obeležili period između 1910. i 1920. Zajednički izraz za sve ove sledove događa je bio Meksička revolucija.
Prvi film u Meksiku nastao je krajem 90-ih 19. veka (podaci negde tvrde 1895. i 1896. a nedge 1898.) i nosi naziv Don Juan Tenorio, od reditelja Salvadora Toskana. Film je prikazan pomoću najstarijeg uređaja za prikazivanje filmova – Edisonovog kinetoskopa.
Toskano se smatra prvim meksičkim rediteljem koji je za potrebe ovog filma adaptirao istoimenu dramu španskog pesnika i dramaturga Hose Zorilje, a film, kao i drama, jesu interpretacija čuvenog književnog lika zavodnika.
Istorija .,,nemog filma’’ nije preskočila Meksiko, ali, nažalost, nema sačuvanih filmova do 1920. jer nisu dobro dokumentovani.
Zlatno doba meksičkog filma
Tokom 40-ih i 50-ih godina 20. veka nastupa zlatno doba meksičkog filma koji je zabeležen kao jedan od najkvalitenijih i najoriginalnijih perioda u istoriji svetskog filma. U tom periodu, meksički glumci i reditelji stiču posebnu slavu.
Neki od poznatih filmskih režisera koji su doprineli bogatstvu meksičke kinematografije, a pripadaju ovom periodu, jesu sledeći:
Luis Bunjel, po poreklu Španac, ali je najviše stvarao u Meksiku, SAD-u i Francuskoj. Interesantan je film Andaluzijski pas (1929), snimljen baš u ovom periodu, kao i Zlatno doba (1930), jer je sarađivao sa slikarom Salvadorom Dalijem, koji je za drugi film napisao scenario.
Naklonjen nadrealizmu i crnom humoru, njegov film Tristana (1970), koji sadrži ove elemente, bio je nominovan za Oskara.
Emilio Fernandez bio je i reditelj i scenarsta, a i glumac. Najpoznatiji je po filmu Marija Kandelarija jer je za njega dobio Zlatnu palmu u Kanu 1946. godine.
Gabrijel Figeroa je takođe jedan od najpoznatijih reditelja zlatnog meksičkog perioda. Snimio je oko 200 filmova, a prepoznatljiv je po tome što je vodio računa o kadrovima, kao i tehnici kjaroskuro (tehnika likovnog prikazivanja; zapravo igra tamnih i svetlijih tonova pomoću kojih se dobija trodimenzionalna slika) koju je koristio na filmu.
Film Emilija Fernandeza iz 1949. godine La Malquerida je osvojio nagradu na filmskom festivalu u Veneciji, a Gabrijel Figeroa je radio sinematografiju.
Tokom Zlatnog doba meksičkog filma, Meksiko je dominirao latinoameričkom filmskom industrijom. Međunarodni filmski festival u Gvadalahari je najprestižniji filmski festival Latinske Amerike, a održava se svake godine u Gvadalahari, Meksiko.
Meksički filmovi su, više od filmova bilo koje druge nacije Latinske Amerike, pobeđivali na Kanskom filmskom festivalu, dva puta osvojivši Zlatnu palmu.
Meksiko Siti je trenutno četvrti najveći filmski i televizijski centar u Severnoj Americi, iza Los Anđelesa, Nju Jorka i Vankuvera, ali najveći u Latinskoj Americi.
Novi meksički talas i nagrade za Oskara
Tokom 90-ih godina prošlog veka, stigla je ,,bujica’’ novih filmskih ostvarenja, tzv. novi meksički talas, a ostali su zapaženi filmova poput Amores perros (2000) i Y tu mamá también (2001), režiranih od strane Alehandro Gonsalesa Injaritua i Alfonsa Kuarona.
Najnoviji film koji je ponosno poneo sa sobom nagradu Oskar za najbolji strani film je Oblik vode iz 2017. godine, meksičkog reditelja Giljerma del Tora.
Ovaj fantastični drama film prikazuje ljubavnu priču između žene i neobičnog stvorenja iz laboratorije koje ima ljudske karakteristike. U glavnim ulogama su Sali Hokins, Majkl Šenon, Ričard Dženkins, Dag Džouns, Majkl Stalbarg i Oktejvija Spenser.
Oblik vode je dobio 7 nominacija za nagradu Zlatni globus, 12 nominacija za BAFTA nagradu i 13 nominacija za nagradu Oskar.
Umetnost dopušta čoveku izlaženje iz svoje svakodnevnice života i privremeni odlazak u neki novi svet koji se čini lepšim, boljim, našminkanijim – svakako drugačijim. Na filmskom platnu, gledalac ima priliku da proputuje i zaviri u živote ljudi koji se manje ili više razlikuju od njega.
Meksička filmska ostvarenja svakako su doprinela šarenolikosti svetskog filmskog platna, dodajući neku drugu nijansu, prvobitnom crno-belom, platnu.
